Van de natuurvervuiling in de jaren 60 naar de huidige pracht van de Dommel. De Dommel staat symbool voor het natuurherstel van de jaren 70 van de vorige eeuw. De fotografie en audio visual is van de jaren 90. Op dat moment woonde ik in Nuenen waar ik kennis maakte met Ari Martinali een zeer bevlogen natuurfotograaf. Ari vind ik zeer sterk in het kleine werk. Ik hielp hem af en toe met het maken van audio visuals en samen hebben we de audio visual Dommel gemaakt. De titel van de AV: een stromende golf idealen.
Ari is helaas in 2017 veel te vroeg overleden, zijn fotografie is on line te zien. De zwart wit fotografie fotografie van de jaren 60 is van mijn vader Alfons Ising. Hij was actief in de zwart wit fotografie. Veel heb ik van hem opgestoken. Toen Urbex nog niet bestond was hij dat al aan het fotograferen In 2018 op 91 jarige leeftijd overleden.
De tekst is ingesproken door Yvonne Beeuwkes. Zij is lid van toneelvereniging “Matigheid en Genoegen” in Gennep.
Tekst AV:
Plateau Haagven is een grensoverschrijdend natuurpark, daar stroomt de Dommel Nederland binnen. De Dommel snijdt bochten af in het Brabantse land en meandert weer nieuwe bochten uit. De oevers zijn met een overdaad aan planten begroeid. Flora en fauna bloeien en groeien. Libellen wachten tot de zon iets hoger staat en scheren dan glinsterend in hun spiegelbeeld. Zij zijn weer prooi voor kikkers en vogels. Op de oevers is ‘t een bloemenpracht in eindeloze variaties van geuren en kleuren. Vochtminnende planten zoals de orchidee sieren de weilanden, die omzoomd zijn door populieren en wilgen. Met de wind mee wuift en fluistert het fluitekruid. En een goed waarnemer ziet de contouren van het beekdal. Onze grootouders plonsden, roeiden en zwommen in de Dommel en geloofden toen in een veelbelovende toekomst. Idealen vloeiden over naar een harde realiteit. Eind jaren 60 van de vorige eeuw was de bodem bereikt van wat er te vervuilen viel. Het water kleurde donker, een hangende treurwilg hield het nog net vol, veldbloemen verwelkten en enkel de industrie bloeide. Nederland wachtte zwijgend op de Belgen, maar de zuiderburen maalden niet om de Dommel. Een enkele commissie vergaderde oeverloos en veel beslissingen werden aan de wilgen gehangen. Een modderpoel aan afspraken en gebakken lucht. In de lucht namen de vogels de vlucht, de visstand bereikte een historisch dieptepunt en de bijna dode treurwilg kon alleen maar zwijgend toekijken.
In de jaren 80 werd de woordenstroom lanzaam gekeerd in de verbetering van het leefmillieu. De Dommel voegt zich in ’s Hertogenbosch samen met de Aa tot de Dieze. De geschiedenis van de binnenstad is vergelijkbaar met de Dommel; In de middeleeuwen waren de Dommel en de Aa belangrijke waterwegen, die langzaamaan hun betekenis verloren. Door ruimtegebrek werd vaak over het water heen gebouwd. Het aantal overkluizingen en bruggen nam dusdanig toe, dat de functie van de waterweg volledig verdween. In de jaren 60 was de Dommel een open riool, die men zo snel mogelijk wilde dempen. De ondergang van de vooruitgang. Na het keerpunt in het milieubeleid, was ook de uitverkoop voorbij van de eeuwenoude gevels. Een toegenomen historisch bewustzijn leidde tot het behoud van de oude cultuur en karakteristieke doorgangen en stadsgezichten.
Gevoed door smeltende voorjaarssneeuw zet de Dommel vruchtbare klei af op de ontluikende oevers en weilanden. Verwinterde moerassen worden weer drassig. Plots een schim boven het water. Een oplichtend diamantje in een onvoorspelbare duikvlucht. Typische felblauwe kop, een oranje lichaam met zwart/witte accenten, Er is geen twijfel mogelijk, weer een ijsvogel! Zij vliegen af en aan naar hun nest in de modderige oeverwand. Het huidige natuurbeleid vindt zijn wortels in de Dommel. Natuur weer zo vrij als een vlinder.